Hava Kuvvetleri Bilgi Sistemi (HvBS)

HAVELSAN tarafından üç ayda bir yayımlanan “HAVELSAN Dergi”nin 11. sayısında, HvBS Hava Kuvvetleri Bilgi Sistemi ile ilgili bir yazıya yer veriliyor.

“HAVELSAN Dergi”nin 11. sayısına, mobil uygulamamızın dergi bölümünden ücretsiz olarak ulaşabilirsiniz.

Dergide yer alan “HvBS Hava Kuvvetleri Bilgi Sistemi” başlıklı yazıyı, takipçilerimize sunuyoruz:

HvBS HAVA KUVVETLERİ BİLGİ SİSTEMİ

Hava Kuvvetleri’nin stratejik, taktik ve operasyonel fonksiyonlarının verimli bir şekilde yönetilmesi kritik öneme sahip bir konudur. Aynı sınırı paylaşmaya ihtiyaç duymadan, dünyanın her yerinde kullanılabilen Hava Kuvvetleri’nin etkinliğinin artmasına yardımcı olmak ve harbe hazırlık seviyesini en üst seviyeye çıkarmak için yetkin bilişim altyapısına sahip sistemlere ihtiyaç duyulmaktadır.

HvBS Hava Harekatı, İstihbarat, Personel, Lojistik, Denetleme ve Değerlendirme, Eğitim, Resmi Askeri Yayınlar ve Stratejik Planlama ve Mali Yönetim alanları gibi Hv.K.K.lığında icra edilen tüm süreçlerin uygulanmasında son kullanıcılara, ara yöneticilere ve son karar makamlarına komuta kontrol amaçlı bilgi otomasyonu desteği sağlamaktadır.

Hava Kuvvetleri Bilgi Sistemi (HvBS) birbiri ile tamamen entegre çalışan faaliyet sahası olarak Muharebe Yönetim Sistemi (MYS) ve Kaynaklar Yönetim Sistemi (KYS) olmak üzere iki alt sistemden oluşmaktadır.

Bir hava kuvvetinin harekât, istihbarat ve uçuş eğitim süreçlerinin tamamını destekleyen işlevselliğe sahip HvBS, farklı teknoloji ve mimarilerin birlikte kullanıldığı dünyanın en kapsamlı Komuta Kontrol Bilgi Sistemlerinden biridir.

HvBS Tarihçesi

HVBS Projesi’nin kabulü 4 Aralık 2007 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Kabul sonrası bir yıllık garanti süreci 4 Aralık 2008 tarihinde tamamlanmıştır. HvBS, garanti sürecinin tamamlanmasının ardından modernizasyon projeleri ile sürekli iyileştirilmiş ve yeni işlevsellik ile genişletilmiştir. Yeni ortaya çıkan ihtiyaçlar kapsamında iç ve dış bütünleşme faaliyetleri, yeni ihtiyaçların geliştirilmesi, mevcut ihtiyaçların yeni yönerge ve işletim esaslarına uyarlanması, Hv.K.K.lığı envanterine giren yeni silah sistemlerinin HvBS’ye dahil edilmesi sağlanarak sistem 7/24 esaslarına göre hizmet vermektedir.

HvBS ile Kazanılan Genel Yetenekler

HvBS projesinin hayata geçirilmesiyle aşağıda yer alan genel kazanımlar elde edilmiştir.

• Komuta katına ve değişik seviyedeki personele güncel ve tutarlı bilgiye dayalı etkin bir analiz, modelleme ve karar verme mekanizması sağlanması.

• Çeşitli seviyelerdeki bilgi tekrarlarının önlenmesi,

• Ortak, güncel ve tutarlı bilgiye zamanında erişim,

• Ortak fonksiyon ve bilgilerde standardizasyon.

HvBS KYS ile Kazanılan Yetenekler

HvBS-KYS İnsan Kaynakları, Lojistik ve Finans alt sistemlerinden oluşmaktadır. İnsan kaynakları, uçak, mühimmat vb. teknik kaynaklar, hava meydanları vb. tüm kaynaklara dair faaliyetler KYS tarafından yönetilmektedir. Kaynakların en yüksek mevcudiyetine ulaşması ve etkin kullanımı için geliştirilen sistem; gerekli iş faaliyetlerinin takibini verimli bir şekilde yapmak ve tüm kaynak bilgilerine hızlı ve etkin bir şekilde ulaşmak için gereken ortamı sağlamaktadır.

KYS, HvBS’nin Komuta Kontrol kabiliyetlerini gerçekleştiren MYS ile tam entegre bir yapıda çalışmaktadır. Komuta Kontrol kaynaklarına ait tüm sistemlerin faaliyet durumları, tahmini faaliyet durumları, özellikle silah sistemleri (Uçak, Füze, Radar vb), Mühimmat ve seçkin iş makinalarının (Bomba Yükleme Aracı, Uçak Çeker, Uçak Çalıştırıcı vb) miktarları ve konfigürasyon bilgileri gerçek zamanlı olarak MYS’ye aktarılmaktadır.

HvBS MYS ile Kazanılan Komuta Kontrol Yetenekleri

MYS sisteminde, Hava Kuvvetlerinin ana harekat merkezinden tüm birliklerin komuta kontrol faaliyetlerinde planlama, icra, izleme ve analiz faaliyetleri gerçekleştirilmektedir. Aynı zamanda özellikle veri iletişim hatlarının gayrı faal olması durumunda ana harekat birlikleri tekil (otonomus) harekat yapabilecek şekilde sistem dağıtık mimaride tasarlanmıştır. Bu mimari sayesinde birlik içinde çalışan donanımlar birbirini yedekleyebildiği gibi ana harekat birlikleri de birbirini yedeklemektedir. MYS’de Harekat, İstihbarat ve Uçuş eğitim faaliyetlerinin tüm süreçleri birbirleri ve KYS ile entegre çalışan 63 yazılım modülüyle gerçekleştirilmektedir.

MYS modüllerinin kabiliyetleri sayesinde;

• Hava harekatında, ast birliklerin bir sonraki gün veya günlerde yapacakları hava harekatını yönlendirmek amacıyla Hava Harekat Direktifi’nin (HHD) hazırlanması, gerektiğinde, HHD’nin bölümleri olan GAYÜZ (Gayret Yüzdesi Mesajı) ve Tecrit Direktiflerinin ayrı ayrı da yayınlanabilmesi,

• Ertesi gün veya takip eden günlerde yapılacak hava harekatının icrasında hava sahasının yönetimi ile ilgili genel esasları içeren Hava Sahası Kontrol Direktifi’nin (HSKD) yayınlanabilmesi,

• Organik bağlı ve emir-komutaya verilen dost birlikler ile harekata etkisi olabilecek komşu dost ve müttefik komutanlık / birliklerin isimleri, yerleri, seviyeleri, ana silah sistemleri ile bu sistemlerin durumları hakkındaki bilgiler karar vericilere sunulmakta farazi durumlara ilişkin konuş kuruluşlar oluşturulabilmekte, hakiki ihbar hatları, hakiki önleme hatları belirlenmekte,

• Hava Kuvvetlerinin ilgi ve\veya sorumluluk alanındaki Düşman veya Düşman olması muhtemel ülkelerle ilgili (hava, kara, deniz, füze, elektronik vb.) muharebe düzenlerine ait birlik verileri (birliklerin Hüviyeti, Kuvveti, Kuruluşu, Konuşu, Faaliyet ve Eğitim Durumu, Muharebe Etkinliği ile Personel, Moral ve Tarihçe vb.) sunulmakta,

• Hedef Krokileri ve analiz dosyaları oluşturulmakta, Hedef Bölgesi Savunma Analizi (Av Analizi, SAM analizi Uçaksavar analizi), Elektronik Harp Analizi ve Karşı Tedbirleri içerecek şekilde görev planlama dosyalarının hazırlanması,

• Kroki, Coğrafi ve Arazi Özellikleri (arazinin genel görünüşü (dağlık, bataklık, düzlük), ana su yolları, su yollarının yönü, hızı, derinlik ve genişlikleri, çağlayanlar, göller, yollar, bitki örtüsü), İklim şartları, Düşman Kıt’a toplulukları, Meskun Bölgeler, Kaçma Yolları, Düşman arazisinde izlenecek usulleri içerecek şekilde, kaçma kurtulma dosyalarının oluşturulması,

• Hedef Bilgileri, Hedef Analizi Bilgileri, Rota Boyunca Düşman Tehdidi (Kalkıştan Hedefe, Hedef’te, Dönüş Rotası) Muharebe Görev Brifinglerinin hazırlanması,

• Komutan Ana Fikri ve Hedef Önceliklerine göre, Hedef Listelerinin oluşturulması, Deniz ve Kara Kuvvetlerine ilişkin Hava Destek görevi hedefleri Silah Çözümlerinin oluşturulması,

• Yayımlanacak harekat direktiflerine göre uygulanacak hava harekatına tahsis edilen birliklerin görevlendirilmesini, koordinasyonunu, görevlendirme emrinin harekatı icra edecek birliklere (uçuş/füze filoları, radarlar) gönderilecek şekilde hazırlanması, kontrol edilmesi ve yayınlanması,

• Türk Hava Sahasında yapılan Türk ve yabancı askeri, sivil uçuşlar ve yurtdışına giden gelen Türk askeri uçuşları ile ilgili teşhis, takip ve kontrol bilgilerinin girilmesi, güncellenmesi, Hava Savunma Bildirim Merkezi (HSBM) aracılığı ile Devlet Hava Meydanları İşletmesi arasında uçuş planları ve NOTAM bilgilerinin koordinasyonlarının yapılması,

• Taktik Veri İşleme ve Dağıtım Sistemi (TVİDS) sistemi üzerinden Link-1, Link-11B, Link-16, ASTERIX, JREAP-C formatlı verileri alarak cari hava resminin oluşturulması, ilgili birliklere dağıtılması, izlerin kaydedilmesi, tekrar oynatılması, overlay oluşturulması, iz analizinin yapabilmesi, Taktik İşlem Hattı (TİH) ya da tanımlı bölge ihlallerinde kullanıcıya uyarı oluşturulması gerçekleştirilmektedir.

HvBS MYS Uçuş Görev Planlama Yetenekleri

Uçuş Görev Planlama modülü, uçuş ekibinin görevi etkin olarak yerine getirecek şekilde uçuş filolarında pilotlar tarafından icra edilecek faaliyete ilişkin görev planlamasının yerde hazırlanmasına, prova edilmesine, görev planının uçağa yüklenmesine ve uçuş sonu yapılan görevin oynatılarak analiz edilmesini sağlayan bilgisayar tabanlı bir destek sistemidir.

Anılan modül sayesinde;

• Uçak Kalkış zamanına göre hedef üzerinde bulunma zamanı (TOT) hesaplanması, TOT ile rota boyunca geriye dönük kalkış zamanı, rota boyunca her bir kontrol noktasına tahmini ulaşma zamanı (ETA) ve bu noktalardaki yakıt miktarı hesaplamaları,

• Uçak rotası boyunca önceden belirlenen aralıklarla LineOf-Sight (LOS) yaklaşımı ile görünürlük analizinin (Visibility
Analysis) yapılması,

• Görünürlük analizinin yapılması, koordinat sistemine bağlanmış (registered) özellikle hedeflere ait uydu fotoğraflarının ve hava fotoğraflarının görsel bilgi katmanları şeklinde görüntülenmesi,

• İstihbarat kaynaklı tehditlere (radarlar ve hava savunma silahları) ait kaplama ve etkin ateş zarfı analiz sonuçlarının rota ile çakışma kontrolünün yapılarak kaçınma sahalarının belirlenmesi,

• Yakıt hesaplamalarında, Rota boyunca, görev planlaması yapılan hava aracının performans modeli bilgileri, Optimum irtifa ve sürat değerleri, yer yüzeyi irtifa kısıtları ve meteoroloji bilgi kaynaklarından alınan hava koşulları bilgilerinin kullanılması,

• Zaman boyutunda aynı coğrafi alanda planlanmış farklı uçak rotalarının (zaman ve mekana göre) çakışma kontrollerinin yapılması,

• F-16 C/D Blok30/40/40M/50/50M/50+, F-4E/2020, T-38, KT-1T ve HÜRKUŞ uçakları için hazırlanan görev planlarının görevi icra edecek uçağa yüklenmesi,

• Yük Konfigürasyonu ve Taarruz Taktikleri hesaplanarak Akıllı Mühimmat görev planları ile hedef ve silah salma bilgileri rota planlaması ile entegre ederek uçağa yüklenmesi.

HvBS Gelecek Çalışmaları

HvBS MYS 2010 yılında Pakistan Hv.K.K.lığına satılmış ve harekat görevine verilmiş olup halen kullanılmaktadır. 2021 yılında yapılan bir sözleşme ile 2022 yılında Azerbaycan Hv.K.K.lığının kullanımına yönelik çalışmalar devam etmektedir.

NATO’nun 1990 yılından itibaren geliştirmeye çalıştığı Air Command and Control System (ACCS) projesinin harekât görevine verilememesinden dolayı NATO’nun ACCS’a alternatif sistem arayışları başlamıştır.

NATO Teknik ve Harekât personelinden oluşan seçici kurul tarafından, HvBS yazılımının NATO’nun harekât uygulamaları açısından uygun olduğu değerlendirilmiştir. NATO ülkelerine HvBS’nin uyarlanması kapsamında NATO ekibine teknik ve idari bilgiler verilmiş, HvBS’nin NATO ACCS projesi alternatifliği kapsamında NATO üyesi ile NATO üyesi olmayan dost ve müttefik ülkelere pazarlama faaliyetleri devam etmektedir.