Milli Teknoloji Hamlesi ve dönüşüm stratejileri

Dijital dönüşüm; bir organizasyonun operasyonlarına dijital teknolojileri entegre ederek verimliliğini artırmasını sağlayan bir değişim sürecidir. Bu alandaki küresel gelişmeler; anlık kararlardan alışkanlıklara, finanstan ticarete, üretimden tüketime kadar neredeyse hayatın her alanında birey ve işletmelere etki eder hale gelmiştir. Bütün dünyada yeni bir düzen kuran bu dönüşüme ayak uydurmanın ilk adımı ise ihtiyaçların tespit edilerek teknolojiyle donatılması ve adaptasyonun sağlanması olacaktır. Bu dönüşüm; yapay zekâ, otonom robotlar, büyük veri ve ileri analitik, bulut bilişim, artırılmış ve sanal gerçeklik, nesnelerin interneti, eklemeli imalat, yeni nesil akıllı sensör teknolojileri, 3D baskı ve siber güvenlik gibi dijital teknolojiler ve çözümler vasıtasıyla; sanayiden tarıma, finanstan sağlığa, ulaşımdan kamu hizmetlerine kadar insan hayatının tüm alanlarını dönüştürmektedir. Örneğin son yıllarda yapay zekâ ile; yaratıcı düşünme, fikir oluşturma, anlama, yeni buluşlarda aktif rol alma, tasarım, rutin işleri hızlıca yapma, e-posta yazma, müşteri hizmetleri asistanlığı gibi faaliyetlerde insan gücüne ihtiyaç azalmıştır.

Milli Teknoloji Hamlesi’nin Dijital Dönüşüm Vizyonu

Dijital dönüşüm çağı olarak anılan bu dönemde, sanayi sektörü de önemli bir değişim içerisindedir. Ülkemizde, bireyler ve işletmeler bünyesindeki dijitalleşme; altyapı ihtiyaçlarının belirlenmesi, bu ihtiyaçlara uygun teknolojilerin benimsenmesi ve uygulanması, yetkinliklerin geliştirilmesi ve inovasyonun teşvik edilmesi gibi adımları içermektedir. Bu süreçler, dijital dönüşüme hız kazandırmakla birlikte teknolojik gelişmelerin benimsenmesini ve rekabet avantajı elde etmeyi hedeflemektedir. Teknolojik gelişmelerde öncü olmak için büyük atılımlar yapan Ülkemiz, sanayinin dijital dönüşümü hususunda da gerekli adımları atmaktadır. Ülkemizde dijitalleşmeye ve yenilikçiliğe dayalı bir ekonomik düzeni tesis etmek; bu vesileyle refahın toplum içerisindeki sürekliliğini sağlamak Milli Teknoloji Hamlesi’nin hedefleri arasında yer almaktadır. Bakanlığımız tarafından bu hedefler çerçevesinde; “Ulusal Yapay Zekâ Stratejisi”, “Akıllı Yaşam ve Sağlık Ürün ve Teknolojileri Yol Haritası”, “Mobilite Araç ve Teknolojileri Yol Haritası” yayımlanarak uygulanmaya başlamış olup, bu alanlarda dijital teknolojilerin kullanımının yaygınlaştırılarak uluslararası rekabetçiliğin artırılması amaçlanmaktadır.

Endüstriyel İşletmelerin Dijitalleşmesi

Endüstriyel işletmelerin dijitalleşme süreçleri ve uygulamaları; sektör, işletme kapasitesi, amaca yönelik danışmanlık, insan kaynağı gibi faktörlere bağlı değişkenlik gösterse de bazı unsurlar hepsi için ortak olup bu dönüşümün yapıtaşı olarak adlandırılabilir. Bunları kısaca özetlemek gerekirse, ilk sırada vizyon ve yol haritası gelmektedir. İşletmeler, kapasite ve yeteneklerini göz önünde bulundurarak, finansal imkanlar kapsamında hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olabilecek bir yol haritası oluşturmalıdır. Yol haritasında uygulama öncesi kilit görevler ve roller belirlenmeli ve buna uygun olarak insan kaynağının yeterliliği sağlanmalıdır. Dijitalleşme operasyonları gerçekleştirilirken, özellikle riskleri belirlemek için mümkün olduğunca hızlı test ortamı yaratılmalı ve organizasyonun tepkisi ve geri bildirimleri sürekli olarak izlenmelidir. Bu geri bildirimler entegrasyonu ilgilendiren olası hataların erken safhada tespit edilerek çözülmesini sağlayacaktır. Dijitalleşme sırasında zaman yönetimi ve planlama da oldukça önemlidir. İşletmeler yeni teknolojileri; üretim, lojistik, tedarik gibi süreçlerine adapte ederek kapasite ve verimlilik artışı sağlarken, mevcut teknoloji ve sistemlerinin uygun olanlarını korumaya devam etmelidir. Veriye dayalı tutarlı içgörüler, işletmelerin öncelikli eylemlerini belirlemesinde ve iş kolları arasında sinerji sağlamasına kolaylık getirmektedir. Dolayısıyla işletmelerin; verilerin elde edilmesi, veri mimarisi ve yönetimi ile ilgili eylemlere yol haritalarında yer vermeleri gerekmektedir. Son olarak işletmeler, üretim süreçlerindeki dijitalleşmeyi sağlarken ürün teklifi verme, sipariş alma ve teslim etme, strateji belirleme, müşteri hizmetleri gibi işlemlerinde de dijitalleşmeye uyumu sağlamalıdır.

Dijital Dönüşümde Teşvik ve Destekler

İşletmelerin dijital dönüşümüne yönelik teşviklerin rolünün etkili olabilmesi için ihtiyaçlarına uygun yapıda olması gerekmektedir. Bakanlığımız çeşitli teşvik programları, etkinlikler ve eğitim altyapısı sağlayarak dijital teknolojilerin endüstride kullanılmasına ve bireylerin dijital dönüşümüne katkı vermekte olup daha güçlü politikalar ve programlar için çalışmalarına devam etmektedir. Bu çalışmaların neticesinde oluşan dijitalleşme programı hayata geçirilmektedir. Henüz birkaç ay önce Bakanlığımızca uygulanacağı kamuya açıklanan Dijital Dönüşüm Destek Programı ve içerisinde yer alan Dijital Dönüşüm Uzmanlığı Eğitim Programı, özellikle endüstriyel dönüşümü ve uzman bireyler yetiştirmeyi hedeflemektedir. Milli Teknoloji Genel Müdürlüğü tarafından başlatılan bu program ile imalat sanayinde faaliyet gösteren işletmelerin dijital dönüşüm süreçlerine destek verilmesi planlanmaktadır. Program hedefinde belirlenmiş sektörlerde faaliyet gösteren KOBİ’ler ve büyük işletmeler bu programdan faydalanabilecek olup, program vasıtasıyla dijital dönüşüm yolculuğuna yeni başlamış veya dijital olgunluk seviyesine erişmiş işletme sayısının ve ürettikleri katma değerin artırılması, işletmelerin küresel pazarda daha rekabetçi olması, teknoloji tedarikçilerinin ulusal/uluslararası teknoloji şirketleri ile işbirliği yaparak ürün geliştirme bilgi ve yetkinliklerini geliştirmesi, çığır açan teknoloji alanlarında faaliyette olan ve başarılı ürün/hizmet sunan tedarikçi sayısının artırılması hedeflenmektedir. İşletmeler dijital olgunluk seviyesine göre oluşturulan yol haritasını Bakanlığımıza sunacak olup değerlendirme neticesinde uygun görülen yatırımlar öncelikli yatırımlar kapsamında Teşvik Belgesine konu edilecektir. 5’inci bölge destek unsurları ile hem yatırıma hem de nitelikli istihdama Bakanlığımız yüksek oranlarda destek vermiş olacaktır. Ayrıca teşvik belgesi düzenlenen işletmelerde dijital dönüşüm farkındalığını artırmaya ve bu alandaki teknikler ile uygulamalara yönelik çevrimiçi eğitim setleri geliştirilmektedir. 34 saatlik kapsamlı bu eğitimler ile birlikte işletmelerin dijital dönüşüm süreçlerini uzman personel ile yürütmesi sağlanacaktır.

Ülkemiz tecrübeleri ve dünyadaki uygulama örnekleri göz önüne alındığında, dijital dönüşümü sağlamadaki kilit unsurun danışmanlık olduğu görülmektedir. Sektörde tecrübeli adayların, ihtiyaç duyulan ölçüde, tecrübelerini sistematik biçimde (olgunluk ölçümü, mevcut durum, yol haritası) işletmelere aktarması oldukça önemlidir. Bu adaylara sistematik yöntemin kazandırılması ve danışman havuzunun oluşturulması önemli adımlar arasında yer almaktadır. Bu sebeple her sene kamu ve sektör tarafından düzenlenen kapsamlı eğitimler ile dijital dönüşüm danışmanlarının sayısı artırılmaya devam etmektedir. Ayrıca Bakanlığımızca, Dijital Dönüşüm Destek Programı sayesinde dijital olgunluk değerlendirmesi ve yol haritası uygulamalarının ülkemiz işletmeleri arasında yaygınlaştırılarak hedef odaklı yatırımların artırılması amaçlanmaktadır. Türkiye sanayisinin dijital evrimi için devreye alınmış bu program ile nesnel ölçütlere dayanan ulusal bir görünüm ortaya çıkarılacaktır. Endüstriyel gelişmişlik düzeyine göre, işletmelerin mevcut durumu ve eğilimlerine ilişkin veri ve bilgileri içeren bu değerlendirmelerin dijitalleşme politikalarına katkı sağlaması beklenmektedir.