Sanallaştırma teknolojisi

A. Sanallaştırma Nedir?

Sanallaştırma, fiziksel bir kaynağın (örneğin, bir sunucunun işlemci, bellek, depolama vb.) birden fazla sanal kaynağa bölünmesi veya bölünmüş bir şekilde kullanılmasıdır. Fiziksel kaynakların daha etkili ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadır.

Sanallaştırma, farklı katmanlarda uygulanabilir. Bu katmanlar farklı ihtiyaçları karşılar ve avantajlar sunar.

B. Sanallaştırma Türleri

1. Sunucu Sanallaştırma

• 1.1. Tip-1 Hipervisör (Bare-Metal Hypervisor): Doğrudan fiziksel donanıma kurulan, kaynakları sanal makineler için bölüştüren bir yazılımdır. Örnekler arasında VMware ESX (Elastic Sky X) /ESXi (Elastic Sky X Integrated) ve Microsoft Hyper-Visor bulunmaktadır.

• 1.2. Tip-2 Hipervisör (Hosted Hypervisor): Bir işletim sistemi üzerine kurulan sanallaştırma yazılımıdır. Örnekler arasında VMware Workstation ve Oracle VirtualBox yer alır.

2. İşletim Sistemi Sanallaştırma: Her bir sanal ortam, kendi izole edilmiş işletim sistemine sahip olur.

3. Uygulama Sanallaştırma: Uygulama ve bağımlılıkları, sanal bir ortamda izole edilir. Uygulamanın farklı ortamlarda tutarlı bir şekilde çalışmasını sağlar. Örneğin, Docker ve Kubernetes gibi konteyner teknolojileri bu kategoriye girer.

4. Ağ Sanallaştırma: Fiziksel ağ bileşenleri ve işlevleri sanallaştırılır. Ağ kaynakları ve hizmetleri daha esnek ve yönetilebilir hale gelir.

5. Depolama Sanallaştırma: Birden fazla fiziksel depolama cihazı sanal bir depolama havuzunda birleştirilir. Veri yönetimini ve erişimini daha etkili ve ölçeklenebilir hale getirir.

Her katman, belirli bir ihtiyaca veya uygulamaya yönelik avantajlar sunar. Organizasyonların ihtiyaçlarına ve mevcut altyapısına bağlı olarak, farklı sanallaştırma katmanlarından biri veya birkaçı tercih edilebilir.

C. Sunucu Sanallaştırma Nedir?

Sunucu sanallaştırma, fiziksel sunucuların birden fazla sanal sunucu veya sanal makineler olarak çalıştırılabilmesini sağlayan bir teknolojidir. Bu teknoloji, donanımın verimliliğini artırır, enerji tüketimini azaltır ve kaynakları daha etkili bir şekilde kullanmanıza olanak tanır.

D. Sunucu Sanallaştırmanın Gelişim Aşamaları

Sunucu sanallaştırma, bilgisayar teknolojisinin gelişmesiyle birlikte ortaya çıkan bir ihtiyaçtan doğdu.

Başlangıçlar (1960’lar): Sanallaştırma kavramı, IBM (International Business Machines)’in ortak kullanım sistemleri ve işletim sistemi mimarileri ile başladı. Bu dönemde, donanım kaynaklarının daha etkili kullanılması amacıyla yazılım tabanlı yöntemlerle sanallaştırma teknikleri geliştirildi.

2000’lerin Başları: Sunucu sanallaştırma tarihi 2000’lerin başlarına kadar uzanmaktadır. Günümüzdeki modern sunucu sanallaştırma teknolojileri, 2000’lerin başlarında VMware, Microsoft ve diğer birçok teknoloji şirketi tarafından yaygınlaştırıldı. VMware ESX/ESXi, Microsoft Hyper-Visor, Citrix XenServer, Linux KVM (Kernel-based Virtual Macnhine), Oracle VM (Virtual Machine), Server gibi ürünler sayesinde sanallaştırma teknolojisi geniş kitlelere ulaştı. Bir fiziksel sunucu üzerinde birden fazla sanal sunucu çalıştırmak mümkün hale geldi.

Dinamik Kaynak Yönetimi: Günümüzdeki sunucu sanallaştırma çözümleri, fiziksel kaynakları esnek bir şekilde yönetmeye olanak sağladı. Tekniklerle fiziksel kaynaklar sanal makineler arasında dinamik olarak paylaştırıldı. Bu yöntem, kaynakların daha verimli kullanılmasını mümkün kıldı.

Bulut Bilişimle Entegrasyon: Bulut bilişim, sunucu sanallaştırma teknolojisinin evrimini daha da ileriye taşıdı. Bulut bilişim hizmet sağlayıcıları, sanallaştırma teknolojilerini kullanarak müşterilere esnek, ölçeklenebilir ve ihtiyaca yönelik hizmetler sunmaya başladı.

Konteyner Teknolojileri: Son yıllarda, konteyner teknolojileri (örn. Docker, Kubernetes…) sunucu sanallaştırmaya yeni bir boyut kazandırdı. Konteynerler, daha hafif ve hızlı bir izolasyon yöntemi sağladığı için, uygulamaların daha hızlı bir şekilde dağıtılmasına ve yönetilmesine olanak tanıdı.

E. Sunucu Sanallaştırmanın Avantajları

Verimlilik: Sanallaştırma, fiziksel sunucuların kaynakların (işlemci, bellek, depolama…) daha verimli bir şekilde kullanılmasını sağlamaktadır. Donanımı daha yüksek kapasiteyle kullanmakta ve donanımın israfını önlenmektedir.

Maliyet Tasarrufu: Sanallaştırma ile mevcut donanımların kullanımını en üst düzeye çıkarabilir ve ek fiziksel makinelere veya sunuculara olan ihtiyacı azaltır. Sadece donanım maliyetlerinden tasarruf edilmez. Daha az donanıma ihtiyaç duyulacağı için, donanımın çalıştırılması, soğutulması ve bakımıyla ilgili maliyetlerden de tasarruf edilir.

Esneklik ve Ölçeklenebilirlik: Sanallaştırma, iş yüklerinin gereksinimlerine göre kolayca kaynakların ölçeklendirilmesini sağlar. Yeni sanal makineler eklemek veya mevcut kapasiteyi değiştirmek hızlı ve basittir.

Yedekleme ve Kurtarma Kolaylığı: Sanallaştırma, iş sürekliliğini artırır ve olağanüstü durumlarda sistemi kurtarmayı kolaylaştırır. Donanım arızalanması durumunda sanal makinelerin çoğaltılması ve farklı bir sunucuya taşınması kolaydır. Ayrıca hızlı bir şekilde sanal makinelerin yedekleri oluşturulabilir, gerektiğinde bu yedeklere kolayca geri dönülebilir.

Yüksek Kullanılabilirlik: Sanallaştırma, sanal makinelerin hızla başlatılması, durdurulması ve taşınması sayesinde iş sürekliliğini artırır. Bakım veya güncelleme nedeniyle bir fiziksel sunucunun kapatılması gerektiğinde, sanal makinelerin kesintiye sebep olmadan diğer sunuculara otomatik olarak taşınması mümkündür.

Kaynak İzolasyonu: Sanallaştırma, farklı uygulama ve iş yüklerinin birbirinden izole edilmesini sağlar. Bir uygulamanın veya iş yükünün diğerlerini etkilemesini engeller.

Çevresel Ayak İzi: Sanallaştırma, enerji tüketimini azaltarak daha sürdürülebilir bir çevresel ayak izi oluşturur. Azalan fiziksel sunucu sayısı, veri merkezi soğutma ihtiyaçlarını azaltır, böylece enerji tasarrufu sağlanır.

Sonuç olarak, sunucu sanallaştırma teknolojisi, donanımın verimli bir şekilde kullanılmasını sağlayarak maliyetleri düşürür, esnekliği artırır ve iş yüklerini daha etkili bir şekilde yönetmeye olanak tanır.

Sanallaştırma teknolojisi sürekli olarak evrilen bir alandır. Teknolojik yenilikler, müşteri ihtiyaçları, pazar dinamikleri ve endüstri trendleri, sanallaştırmanın gelişimini şekillendirir ve ilerletir. Bu faktörler bir araya geldiğinde, sanallaştırma daha da etkili, esnek ve maliyet-etkin hale gelir. Teknolojinin gelişimiyle birlikte, sunucu sanallaştırma sürekli olarak daha karmaşık ve optimize edilmiş çözümlerle gelişmeye devam etmektedir.

- aBülten, Şubat 2024