Yaklaşmakta olan mikrobot devrimi

Henüz burada olmayan, ancak geleceğini görebildiğimiz teknolojiler -nükleer füzyon, oda sıcaklığında süper iletkenlik ve yapay zeka gibi- dünyayı değiştirme sözü veriyor. Gelmekte olan, daha az bilinen bir teknoloji mikro robotik veya mikrobotiktir. Adından anlaşılacağı gibi, bu robotlar mikro ölçekte, yaklaşık bir milimetre veya daha az uzunluktadır.

İlkel mikrobotlar olarak sınıflandırılabilecek cihazlar zaten mevcut, ancak bunu bu isim altına zar zor sokulabiliyorlar. Zürih'teki İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü'nde tasarlanan mikrodoktorlar gibi mevcut mikrobotlar, çalışmak için dıştan uygulanan kuvvetlerin yanı sıra malzeme seçimi ve geometri kombinasyonuna güveniyor. Çevrelerini bağımsız olarak algılamak ve kararlar vermek gibi imkanları yoktur. Bununla birlikte, onlar gelecek olanların, yeni ortaya çıkan versiyonlarıdır.

Mikrobotik teknolojinin birçok öncüsü, onları zaten hayatımıza çoktan dahil etti. Akıllı telefonlarımızda ve tabletlerimizde neredeyse son MEMS (mikrosistem) ilkelerine göre çalışan bir jiroskop bulunmaktadır. MEMS ve nano ölçekli makinelerde yapılan araştırmalar, hayatımıza mikro ve sonunda nano boyutlu otomatlar sokacak.

Devrim, bu cihazlar yeterince düşük bir maliyete ve yüksek bir karmaşıklık düzeyine ulaştığında - yani sensörler, işlem gücü, bir hareket modu ve enerji depolama veya toplama yöntemi birleştirildiğinde gerçekleşecek. MEMS ve nanoteknoloji alanındaki araştırmalar güçlü bir şekilde ilerledikçe, bu gerçekleşecek ve mikro boyutlu robotlar, kavramsal meraklarımızdan hayatımıza geçiş yapacak.

Özgün fizyolojilerimizi haritalandıracak, arterlerdeki plağı temizleyecek ve böbrek taşlarını yok edecek tıbbi robotlar görmeyi bekleyebiliriz. Hastalıkları teşhis etmeye ve bunlarla savaşmaya yardımcı olacaklar ve kanserle savaşmak için kullanılacaklar. Mikro robotlar, makinaları ve altyapıyı izleyecek ve hatta tamir edecek. Ayrıca üretim için bir araç olarak kullanılacaklar. Mikrobotiklerin sağlayacağı faydaları tahmin etmeye çalışan bir kitap (kalın bir kitap) yazılabilir. Peki ya bu teknolojinin zararlara yol açabileceği veya kötüye kullanılabileceği?.. Bu konuda da diğer kitaba eş değer büyüklükte başka bir kitap yazılabilir.

Neredeyse görünmez olan robotların mahremiyetimiz üzerinde nasıl bir etkisi olacak? Hayatımızın kayıt altına alınan kısmı ile bize kalan son kısmı arasındaki boşluğu kapatacaklar mı? Komşularımızın veya işverenlerimizin mahremiyetimizin son kısmını “elde etmek” için bunları kullanabilirler. İşten her çıkışınızda, yanında mikroskobik bir izleme ordusu taşıyor olabilirsiniz. 

Mikro robotlar savaşları değiştirecek. Düşmanın teçhizat ve silahlarına, cephane üreten üretim tesislerine saldırmak için kullanılabilirler. Kesinlikle düşmanlara belirli bir kapasiteyle saldırmak için kullanılacaklar. Öldürmeye alışık olmasalar bile, bir düşmanın biyolojisini etkililiğini azaltacak kadar bozmak için kullanılabilirler. Savaş için kullanılan mikrobotikler, bir tür kitle imha silahı olarak sınıflandırılabilir.

Neal Stephenson'ın "The Diamond Age" adlı kitabında, uluslar ve iyi kaynaklara sahip diğer taraflar, sayısız küçük robotlar aracılığıyla sessizce birbirleriyle savaşa girmişlerdi. Bu mikro savaşların gerçek failleri genellikle bilinmiyordu ve makinelerin karkasları sokaklarda "yazıcı toneri" gibi toplanıyordu. Stephenson’ın öngörüsünün yalnızca bir kısmı gerçekleştiyse bu tür bir çatışmanın potansiyel sağlık ve çevresel etkileri nelerdir?

Her teknoloji gibi, temelleri iyi anlaşıldıktan ve geniş çaplı kullanıma sokulduktan sonra, teknoloji ve onu yaratma araçları daha ucuz ve elde edilmesi daha kolay hale gelecektir. Sonuçta bu sayede, herhangi bir kimyasal veya biyolojik silah kadar yıkıcı bir teknoloji, ayrım gözetmeden zarar vermek isteyen insanlar tarafından kolayca ulaşabilir hale gelebilir.

Mikrobotikler, yapay zeka gibidir; varlığını uzaktan görebiliriz. Ve ayrıca yapay zeka gibi, kötü için olduğu kadar iyiye yönelik potansiyele de sahiptir; umut için olduğu kadar yıkım potansiyeli de. Dinamit, silah, uçak... Bu icatların her biri karanlığı geri itti ve umursamaz bir evrene karşı bizi biraz daha güvence altına aldı. Dikkatli olmalıyız çünkü bunlar vahşi doğayı geri püskürtmek, dünyayı küçültmek ve nehirlerin akışını değiştirmek için kullanılırken, bize daha önce hiç görülmediği kadar kolay ve ölçülü bir şekilde ölüme yol açma yolları da sundular.

Hayatımızın her alanını istila eden mikro robotlar düşüncesi biraz abartılı görünüyorsa, Bruce Sterling'in Distraction romanını okuduğum zamanı size anlatayım. Bu, kahramanın sesli komutları alan, telefon numaralarını hafızasına alan ve yol tarifi yapan bir el bilgisayarı kullandığı yakın gelecekteki bir bilim kurgu hikayesidir. 2000 yılında okuduğumda, telefon numaralarına ve haritalara bu kadar kolay erişime sahip olan bu taşınabilir bilgisayar, yakın gelecekteki teknoloji için biraz fazla iddialı görünüyordu. Ama şimdi Sterling'in öngördüğü her şeyi ve daha fazlasını yapan akıllı telefonuma çok sıkı şekilde bağlıyım.

Birkaç on yıl önce bu kadar fantastik görünen şey, şimdi hayatımızın önemli bir parçası ve bunun değerini ve  kıymetini bilmiyoruz. Yarın olmayacak, ama mikrobotların hayatımıza cep telefonlarımız kadar ayrılmaz bir parçası olduğu gün gelecek. Zamanı geldiğinde çok dikkatli hareket etmemiz gerekecek.